Moeilijke dagen
De dagen rond kerstmis en nieuwjaar zijn traditiegetrouw een periode waarin de meeste mensen hun best doen om het extra gezellig te maken. We brengen warmte en licht in huis, verwennen onszelf en anderen met feestelijk lekkers en wisselen cadeautjes uit. We zoeken elkaar op en maken het graag knus en liefdevol. Vele mensen hebben vrij of nemen vakantie, het is een periode waar ieder jaar mensen naar uitkijken. Voor sommigen echter, kan deze tijd moeilijk zijn. Nabestaanden die een overleden dierbare betreuren worden in die dagen extra geconfronteerd met het gemis. Ook als het overlijden al lange tijd geleden is. Dat komt juist doordat het typisch een periode is waarin mensen samenkomen en waarin de betekenis van vrienden en familie zo centraal staat.
Tips
Het is een veel voorkomend misverstand te veronderstellen dat dit enkel na een recent overlijden zo zou zijn. Of na maximum een jaar, bijvoorbeeld de eerste kerst of de eerste nieuwjaar zonder de overledene, waar die er misschien vorig jaar zelf nog bij was. Niet enkel voor de nabestaande zélf, maar ook voor andere mensen in het gezelschap kan dat soms een ongemakkelijk gevoel met zich meebrengen. Een paar eenvoudige tips kunnen helpen.
Rouw is geen ziekte
Rouw is geen aandoening die een behandeling vereist, het is heel gewoon normaal gedrag van normale evenwichtige mensen. Rouw is ons antwoord op het verliezen van iemand waarmee een betekenisvolle relatie bestààt. Rouwspecialist Johan Maes legt daarbij bewust de klemtoon op ‘bestààt’, en niet ‘bestond’. Want fysiek is de persoon er weliswaar niet meer, maar je relatie ermee gaat wel door. Vandaar het gemis. Ook bij een overlijden dat al wat langer geleden is, kan het zijn dat iemand het leven goed terug heeft opgenomen maar dat op gezette tijden zoals deze de pijn van het verlies plotseling en uitvergroot naar boven komt. Verjaardagen, sterfdatum maar ook bepaalde feestdagen zijn herinneringen en kunnen zo rouwdagen worden. Mogelijk stopt dat nooit en blijft dat een leven lang terugkomen.
Rouw is niet iets dat je kan fiksen
Er bestaat geen oplossing voor. Geen enkel troostwoord heeft ooit een overledene teruggebracht. Een rouwende zit daarom niet te wachten op advies of goede raad. Hij/zij wil gewoon dat je luistert. Het verdriet wil gezien en gedragen worden. Wees gewoon met aandacht aanwezig. Het is niet altijd nodig om iets te zeggen. Probeer het verdriet niet weg te nemen. Pogingen om iemands verdriet weg te nemen worden soms gevoeld als het niet ernstig nemen van het verlies.
Een overledene die je doodzwijgt, sterft een tweede keer
Er zedig over zwijgen of behoedzaam om het onderwerp heen fietsen is ook niet echt helpend, integendeel. Bezorgde mensen denken wel eens goedbedoelend dat het de rouwende teveel verdriet zou doen om erover te spreken en dat ze dus maar best het thema kunnen vermijden. Niks is minder waar. Door een overledene dood te zwijgen sterft die als het ware een tweede keer. Mensen in rouw kunnen bovenop hun rouw er soms erg bedroefd van worden dat hun dierbare niet meer genoemd wordt. Dat we tegenover iemand in rouw het verlies niet ter sprake durven te brengen komt doordat we het zelf te moeilijk hebben de rouwende in verdriet te zien.
Noem de naam van de overledene
Ga het onderwerp niet uit de weg. Zorg voor een herdenkingsplekje met een foto of een voorwerp dat aan de overledene herinnert, zodat hij/zij er een beetje bij is. Verlaag zo voor de aanwezigen de drempel om de persoon ter sprake te brengen. Haal herinneringen op. Ja, ook de herinneringen zijn soms pijnlijk en kunnen verdriet oproepen. Maar het zijn herinneringen aan wat vreugde schonk toen de persoon er nog was, en de pijn van het gemis die je dan voelt is eigenlijk liefde.
(foto: Welington Silva, Pexels)
Als onze dierbare overlijdt, dan stopt wel het leven, maar niet onze band ermee. De relatie gaat door.
